Aantekeningen:

Aafke is de dochter van Jan Hendrik Berghuis, vroedman van Leeuwarden. Samen met Anna Kutsch-Winterswijk is zij voogdes van het Nieuwe Stadsweeshuis in Leeuwarden.

Gedoopt:
Jacobijnerkerk

Aafke getrouwd Johannes KRACK op 6 jan 1771 in Leeuwarden. Johannes (zoon van Gerrit CRACK en Janke Maria KONING, Folkerts) is geboren op 13 mei 1740 in Leeuwarden; is gestorven op 17 jan 1783 in Leeuwarden. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Over hem - zoals over alle Kraks die ook in dit bestand voorkomen - heeft nazaat Jeroen Krak een gedetailleerde levensloop geschreven (www.krak-family.nl).

Zo weet hij onder veel meer te melden dat Jan Hendrik al op jonge leeftijd (nog voor zijn huwelijk met Berbera Sophie) ijzerkoopman is. Vlak na de geboorte van hun eerste kind koopt het jonge stel een koopmanswoning aan de Vischmarkt te Leeuwarden. En daarbij blijft het niet. De zaken gaan kennelijk zo goed dat ze in 1819 nog twee huizen erbij kopen, waarvan het laatste - aan Over de Kelders, nu Voorstreek - later getaxeerd zal worden op tienduizend gulden.

Intussen blijft Berbera aan het baren. In totaal twaalf kinderen komen er, tot Jan Hendrik in 1830 ernstig ziek wordt. In 1833 overlijdt hij; Berbera zet de ‘Affaire in ijzerwaren’ voort met haar zoon In 1838 verkoopt zij het huis aan de Vischmarkt – op dat moment gehuurd door ene meneer Obelt – voor 2800 gulden, de reden is niet bekend. Zeker is wel dat het jaar daarop de dood het gezin ongenadig treft: zowel Fredericus (29) als Isaac Gerard (20) overlijden dat jaar.

Bij haar overlijden in 1845 is de ijzerhandel, inclusief winkelinventaris, ruim 12 duizend gulden waard. Dat blijkt uit de inventaris die op verzoek van de erfgenamen is opgemaakt door notaris Jan Albarda. Uit diezelfde inventaris blijkt dat zij nog over een pakhuis en twee woningen beschikte (waarvan de kleinste werd verhuurd aan de winkelbediende). De inventaris van haar eigen woning was 2430 gulden waard, met als duurste item een stel gouden oorijzers van 149 gulden. Ook Oeds Plantenga, getrouwd met dochter Catharina, deelt overigens in deze boedelscheiding.

Jan getrouwd Berbera Sophia KUTSCH op 5 jun 1804 in Huizem. Berbera (dochter van dr. Fredericus KUTSCH en Anna Geertruida WINTERSWIJK) is geboren op 6 mrt 1782 in Leeuwarden; is gedoopt op 29 mrt 1782 in Leeuwarden; is gestorven op 29 jun 1845 in Leeuwarden. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Na de dood van haar moeder in juni 1845 blijft Catharina in het ouderlijk huis wonen, samen met haar zussen Aafje, Janke en Grietje. In mei 1846 verhuizen ze alle vier naar wijk 10, nr. 20. Daar blijft Catharina tot haar huwelijk in juni 1847: dan verhuist zij naar wijk 27 nr. 367.

Haar ouders laten Catharina en haar vijf broers en zussen een mooie erfenis na, waaronder zo’n 4200 gulden in contanten voor elk van de kinderen en vastgoed, waarvan vooral haar broer Jan profiteert. Die zet de ijzerhandel voort, maar lang duurt dat niet. Vanaf 1851 openbaren zich symptomen van krankzinnigheid en Jan moet worden opgenomen in het gesticht.

Catharina getrouwd Oeds PLANTENGA op 9 jun 1847 in Leeuwarden. Oeds (zoon van Tjalling Broers PLANTENGA en Petronella WALLER, Petrus) is geboren op 22 nov 1821 in Leeuwarden; is gestorven op 6 jan 1877 in Leeuwarden. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Uit de site van nazaat J.J. Krak:

Jan Krak, zoon van Jan Hendrik Berghuis Krak en Berbera Sophie Kutsch, wordt op 4 januari 1812 in Leeuwarden geboren als een van negen kinderen. Als zijn vader in 1833 overlijdt, zet zijn moeder samen met haar zonen - waaronder Jan - de Leeuwardense ijzerhandel (De Affaire in IJzerwaren enz.) voort.

Jan leert de Amsterdamse Emilia Carolina Louisa Boswel (geboren op 3 juli 1811 in de Kalverstraat) kennen, en zij trouwen op 4 mei 1836 in Amsterdam. Hiervoor heeft hij middels een notariele acte toestemming van zijn moeder gekregen. Kort daarvoor heeft Jan door "Nummerverwisseling" aan zijn dienstplicht voor de Nationale Militie voldaan, waardoor hij in de ijzerhandel kan blijven werken.
In 1837 wordt in Leeuwarden hun eerste zoon geboren. Ook alle volgende kinderen zullen hier geboren worden. Vlak na de geboorte van Jacob Justus in mei 1845 overlijdt in juni zijn moeder. Jan zet nu de ijzerhandel alleen voort. In 1846 gaat hij samen met een ander handelsbedrijf in plaatwerk. Waarschijnlijk krijgt Jan in 1851 problemen met zijn geestelijke gezondheid. Hij wordt daarvoor op 22 mei van dat jaar in het geneeskundig Gesticht voor krankzinnigen te Deventer opgenomen, waar hij geruime tijd verblijft. Zijn zuster Aafke Petronella valt later hetzelfde lot ten deel, Zij komt op 12 augustus van hetzelfde jaar in Deventer terecht en overlijdt uiteindelijk op 22 juni 1867.

Als gevolg van zijn ziekte wordt Jan eind 1853 door de Arrondissements-rechtbank in Leeuwarden onder curatele gesteld. Wat er met de ijzerhandel gebeurt is nog niet achterhaald. Jan overlijdt uiteindelijk op 9 januari 1855 in het Gesticht in Deventer.

Na het overlijden van Jan vertrekt zijn weduwe Emilia mogelijk voor enige tijd naar het buitenland. Bij terugkomst is haar oudste dochter op 22-jarige leeftijd overleden. In augustus 1860 begint Emilia samen met haar dochter Berbera Sophia in Nijmegen de "Bewaarschool voor Kinderen uit den meer gegoeden stand". Nog geen jaar na de oprichting van de Bewaarschool overlijdt Emilia op 17 april 1861 en vijf dagen later overlijdt eveneens haar dochter Berbera Sophia. De Bewaarschool was toen al een succes, zoals blijkt uit de advertentie waarin men de opvolgster van Emilia aankondigt. Men spreekt van "eene Inrigting die in den korten tijd van haar bestaan reeds zeer in bloei toegenomen is". Oeds Plantenga, zelf weduwnaar van Catharina Wijnanda, een jongere zuster van Jan, neemt als voogd de zorg van de achterblijvende minderjarige kinderen over.

Jan getrouwd Emilia Carolina Louise BOSWEL op 4 mei 1836 in Amsterdam. Emilia is geboren op 3 jul 1811 in Amsterdam; is gestorven op 17 apr 1861 in Nijmegen. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Na een jaartje in Den Helder en twee jaar Amsterdam keert Tjalling in februari 1870 terug naar het ouderlijk huis. Exact als zijn grootvader met dezelfde naam, was Tjalling Broers president van de Spaarbank in Leeuwarden en van 1879-1881 en van 1883-1889 voogd van de Stads Armenkamer te Leeuwarden.
Naast nog veel meer commissiefuncties was Tjalling ook kapitein van de schutterij in Leeuwarden.

Tjalling getrouwd Hieke JELLEMA op 8 jul 1872 in Leeuwarden. Hieke (dochter van Tamme JELLEMA en Grietje REELING) is geboren in 1849 in Leeuwarden. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Als Jan Hendrik 16 jaar is vertrekt hij naar de stad Groningen. Twee jaar later, in 1868, gaat hij volgens het bevolkingsregister naar Altona (bij Hamburg). Zijn beroep is handelsbediende. In die tijd wordt hij vrijgesteld van de dinestplicht op grond van broederdienst. Wat doet hij in die jaren in Altona?

Eerste vermelding in de adresboeken van Rotterdam is al in 1873 - hij is dan 23. Hij wordt vermeld als ‘kantoorbediende en woont aan Steiger 42. Twee jaar later is hij al ‘agent’ en heeft hij naast zijn huisadres een kantoor aan de Oostmolenstraat 7. In 1878 is hij verhuisd naar de Jonker Fransstraat 72; zijn nieuwe kantoor ligt aan de Wijnstraat 47. Hij deelt zijn kantoor onder meer met graanhandelaar D. Zaalberg en de expediteurs Berten & Bianchi. Later verhuist hij privé een paar huizen verderop, naar nummer 84.In 1887 is hij wederom verhuisd, nu naar de Boezemsingel 120. Twee jaar later blijkt hij opgeklommen tot ‘koopman en commissionair’, wonend aan de Van Oldenbarneveltstraat 84 boven. Dat is ook het adres dat in de huwelijksbijlagen wordt opgegeven (1888). In 1900 verhuist hij alweer, nu naar de Nieuwe Binnenweg 280 (het kantoor blijft al die tijd op hetzelfde adres). Twaalf jaar later schuift hij een aantal huizen op, naar nummer 134: tussen artsen, advocaten en kooplieden.

In de telefoonlijst 1915staat ‘J.H. Plantenga’ omschreven als ‘Agent v. buitenlandse huizen’. Hij heeft telefoonnummer 975. Zijn adres is Wijnstraat 47a. Begin 1900 wordt hij omschreven als ‘koopman te Rotterdam’. Hij is tevens secretaris van de Nederlandsche Vereeniging voor den handel in gedroogde Zuidvruchten, afdeling Rotterdam.

Jan Hendrik trouwde maar liefst driemaal; zijn tweede vrouw, Johanna, was de zuster van de eerste. Bij zijn derde huwelijk in 1911 is Jan Hendrik 60 jaar oud.; zijn echtgenote is 57. Hij staat vermeld op www.humanitarisme.nl, een vage verzameling vegetariërs en Steiner-adepten; de reden is mij niet duidelijk.

Begraven:
Crooswijk

Jan getrouwd Petronella ZWARTENDIJK op 26 apr 1888 in Rotterdam. Petronella (dochter van Gijsbert Leonard ZWARTENDIJK en Alida Jozina VAN DER HOEVEN) is geboren op 11 apr 1860 in Rotterdam; is gestorven op 30 mrt 1891 in Rotterdam. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Jan getrouwd Johanna Catharina DEKKER op 4 apr 1911 in Zutphen. Johanna (dochter van François DEKKER en Johanna Catharina BOUWMEESTER) is geboren op 26 dec 1852 in Rotterdam; is gestorven op 11 apr 1927 in Hilversum; is begraven op 14 apr 1927 in Lochem. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Jan getrouwd Johanna ZWARTENDIJK op 1 jun 1893 in Rotterdam. Johanna (dochter van Gijsbert Leonard ZWARTENDIJK en Alida Jozina VAN DER HOEVEN) is geboren op 10 nov 1856 in Rotterdam; is gestorven op 14 dec 1909 in Rotterdam. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Petrus getrouwd Gezina Elisabeth BOT op 7 jun 1876 in Meppel. Gezina is geboren in 1850; is gestorven op 22 mrt 1913 in Meppel. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Ondanks zijn jeugdige leeftijd laat het kind 2338 gulden na, plus een aandeel in Deinumerzuipmarkt (F19, sectie C 848) uit de erfenis van grootvader Tjalling Broers.