Aantekeningen:

Maria (Mies) bleef ongehuwd. In 14 juli 1906, nog net geen 16 jaar, behaalde zij haar diploma op de HBS, driejarige cursus, te Enkhuizen. In de jaren 1912-1917 volgde zij een opleiding aan de Universiteit van Amsterdam en keerde daarna definitief terug naar Enkhuizen. Zij hielp haar vader in de apotheek en zette deze na zijn overlijden voort tot 1947. In dat jaar verkocht zij het bedrijf aan ir. T. Hoekstra, en verhuurde ze de woning, winkel en opslagruimten aan de Westerstraat 92-94.

Overleden:
In haar huis aan de Buijskerweg 7.

Aantekeningen:

‘Koos’ leerde het apothekersvak bij zijn vader, waar ook zijn latere zwager Willem Frederik al op 16-jarige leeftijd in de leer ging.

Overgenomen uit de toelichting door het Westfries Archief op de Collectie De Wit Duker aldaar:

Jacob de Wit Pz., roepnaam Koos, erfde de apotheek van zijn moeder Maria de Koningh. Hij was toen nog minderjarig. In 1866 werd Pieter Messchaert, koopman te Hoorn, benoemd als zijn toeziend voogd. Jacob is dan apothekersleerling. In datzelfde jaar volgde nog zijn meerderjarigheidsverklaring.(inv.nrs. 50-51). Jacob huwde in 1872 Maria Hendrika Oosterveen. Zij overleed in 1875 en liet hem een zoon Pieter Hendrik na. In 1883 hertrouwde hij met Anna Duker (Johanna Lucia Frederica), dochter van notaris Duker te Enkhuizen. Zij kregen samen vier kinderen: Ar (Arnoldina Johanna), Frans, Maria en Wim (Willem Frederik). Frans de Wit werd slechts 4 jaar.
Apotheker Jacob de Wit behoort tot de notabelen van Enkhuizen. Hij heeft in Leiden gestudeerd. In 1903 werd hij lid van de Commissie art. 86 der Ongevallenwet 1901 en lid van de Gezondheidscommissie van Enkhuizen. Als notabele was hij tevens lid van het Genootschap Oeconomia Enchusana.


Dat hij een zeer gewaardeerd apotheker was, blijkt uit een kort stukje in het Parmaceutisch Weekblad (20 dec. 1919, 56e jrg.) ter gelegenheid van zijn 50-jarig jubileum. De schrijver prijst hem als ‘drager van hoogere idealen van trouwe plichtsbetrachting en onvermoeide toewijding’, en somt vervolgens zijn vele activiteiten op: medeoprichter van het Departement Noord-Holland van de Maatschappij ter bevordering der Pharmacie, vele jaren lid van de Commissie van toezicht op het middelbaar onderwijs, lid van de Commissie voor de Spaarbank, de Hulpbank, de Volksbibliotheek, het Dijkbestuur.

Jacob getrouwd Johanna Lucia Frederica DUKER op 23 aug 1883 in Enkhuizen. Johanna (dochter van Petrus Gerardus DUKER en Arnolda Johanna VAN HEEMSKERCK) is geboren op 11 feb 1859 in Enkhuizen; is gestorven op 20 mrt 1927. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

’Anna’. Lerares handwerken. Rond 1910 is Johanna secretaresse van het bestuur van het Snouck van Loosen Ziekenhuis in Enkhuizen; later bracht zij het tot directrice.

Omdat zij trouwde met een doopsgezinde, bleef het geloof bij haar kinderen kennelijk een kwestie. Alle drie kiinderen lieten hun aantekening ’doopsgezind’ bij de burgerlijke stand doorschrappen.

Aantekeningen:

Overgenomen uit de toelichting door het Wetfries Archief op de Collectie De Wit-Duker aldaar:

Frans’ zoon Pieter (1808-1860) ging zich Pieter Bakker de Wit noemen. Hij doorliep het gymnasium te Enkhuizen en schreef zich in 1824 in bij de Plaatselijke Commissie van geneeskundig toevoorzicht te Enkhuizen als leerling in de artsenijmenging. In 1827 ging hij naar Haarlem. Hij schreef zich in bij de Provinciale Commissie van Geneeskundig Toevoorzicht in Noord-Holland en ging als leerling naar de Genees-, heel-, verlos- en artsenijmengkundige school. Tegelijk werkte hij in die tijd bij apotheker Poort in Enkhuizen en Beets te Haarlem (inv.nrs 17-20). In 1829 behaalde hij zijn diploma. In 1832 bevorderde de Provinciale Commissie van Geneeskundig Onderzoek en Toevoorzicht hem tot ‘apotheker van een stad’. Hiermee kon hij zich in Enkhuizen vestigen als apotheker. Een aantekening op de achterzijde van dit getuigschrift meldt: ‘Gezien bij de Stedelijke Commissie van Geneeskundig Toevoorzigt te Enkhuizen op den 7. April 1834’. (inv.nr. 8)
In 1834 kocht Pieter Bakker de Wit een apotheek, winkel met voorraad en toebehoren, aan de Westerstraat te Enkhuizen, van de executeurs-testamentair van apotheker Reinier ter Meulen. Wat later, in 1834, verwierf hij van de erfgenamen van Reinier ter Meulen nog een huis en erf aan de Oude Westerstraat, noordzijde, Wijk C nr 3, kad. Sectie E nr. 675, belend ten oosten met zijn eigen huis en erf en ten westen met Klaas Blankert en van achter uitkomende op de Brugjes. Ten slotte kocht hij in 1844 nog een huis met erf en schuur te Enkhuizen, Oude Westerstraat, Sectie E no. 676.


In 1850 richtte hij samen met zijn zoon Frans een vennootschap onder firma op ter uitoefening van een apothekersbedrijf onder de naam "P. Bakker de Wit en Zoonen te Enkhuizen". Pieter was eveneens gediplomeerd apotheker (1857). Na zijn overlijden in 1860 richtte zijn weduwe Maria de Koningh samen met haar zoon Frans in 1861 een vennootschap op voor het voeren van de apotheek. In 1863 overleed zoon Frans, ongehuwd. Bij testament was zijn moeder benoemd tot algeheel erfgenaam. (inv.nr.15, 35).

Pieter getrouwd Maria DE KONINGH. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

’Piet’, ‘geboren te Oudts bij Alphen’ IDe BS Oudshoorn meldt echter ‘Petrus Gerardus, 2/31 Aug. 1806, komt van Alphen’, dus zal ws. toch in Alphen geboren zijn, Uitzoeken. Zijn huwelijksakte met Van Walsem meldt gewoon ‘Alphen’. In zijn prille jeugd ‘Pietje’ genoemd.

In 1827 woont Piet al op kamers en werkt hij voor een ’patroon’, waarmee hij 75 gulden per kwartaal verdient. Daarnaast stopt zijn familie hem een paar tientjes per maand toe. Hij dineert regelmatig bij (aangetrouwde) familieleden, soms bij oom Duker in Amsterdam of samen met de laatste bij de steenrijke familie Luden. Dat vindt hij minder geslaagd, want naast reiskosten en fooien moet hij bij zo’n gelegenheid ƒ 3,50 uitgeven aan ’gedwongen fraayheid’. Zijn inschrijving voor de Nationale Militie is bewaard gebleven. Hij werd uitgeloot, maar als in 1830 de spanningen tussen de noordelijke en zuidelijke Nederlanden oplopen, neemt hij vrijwillig dienst. Volgens gegevens in het archief was hij vrijwillig schutter (flankeur) bij de 1e Compagnie, 1e Bataillon, 1e Afdeling Mobiele Noord-Hollandse schutterij vanaf oktober 1830. Als zodanig nam hij deel aan de Tiendaagse Veldttocht (2-12 augustus 1831). In een dagboekje bijgehouden van 14 juni tot 6 oktober beschrijft hij zijn wel en wee in het leger. Van diezelfde campagne zijn tekeningen bekend van zijn broer Kees (Cornelis Agathus). In 1839 verliet hij de schutterij, maar al veel eerder, in 1833, de actieve dienst.

Als hij voor de eerste maal trouwt, in 1834, is hij al notaris in Enkhuizen. Zijn eerste vrouw overlijdt al op 46-jarige leeftijd. Hij blijft zitten met vier onmondige kinderen, de jongste is pas één jaar. Gelukkig voor hem komt het jonge nichtje van zijn overleden vrouw hem bijstaan in het huishouden. Hij ontwikkelt al snel warme gevoelens voor de vrouw, maar zij is verloofd met ene Bechtold, een Duitse jongeman. Het wordt Piet duidelijk dat zij niet veel om die jongeman geeft. In maart 1847 trekt hij de stoute schoenen aan en schrijft haar moeder (zijn schoonzus Christiina) dat Arnoldina maar even bij hem weg moet en met haar moeder en oudere zus bespreken wat te doen. De uitkomst is duidelijk: al in 1848 trouwt hij met haar.

22 september 1846: PG dient een onderhandse inventaris ter depot aan, hoogstwaarschijnlijk in verband met zijn plannen om opnieuw te trouwen na de dood van Huberta van Walsem. Van haar nalatenschap heeft hij recht op 1/4 gedeelte. De inboedel wordt geschat door Gerardus Pieter Nijhoff, makelaar, kandidaat-notaris en goede bekende. Getuige is Johan Martin van Walsem, hervormd predikant te Lekkerkerk en ‘bij familieraad’ op 15 september 1846 benoemd tot toeziend voogd door PG’s broer, rechter te Hoorn. De inboedel is 1442 gulden en 50 cent waard, de gouden en zilveren voorwerpen zijn 344 gulden en 28 cent waard. De Dukers hielden vinken in een kooitje, rookten graag een pijpje (het huis staat vol met kwispeldoors en tabakskistjes) en deden graag een spelletje (omber en schaak). De zieke echtgenote lag waarschijnlijk op de voorste bovenkamer dood te gaan, want daar vinden we injectiespuiten, ballonnen en nog meer kwispeldoors.
De Akte meldt voorts dat Duker flink wat geld had belegd in obligaties, aandelen en leningen. Bijna al deze transacties kwamen tot stand tussen 1843 en 1846, waaronder een obligatie van 11.000 gulden uit juli van dat jaar. Ik vermoed dat er veel geld vrijkwam na het overlijden van zijn moeder Willemina van der Chijs in 1842.

Uit dezelfde akte blijkt dat Duker als stedelijk ontvanger van Enkhuizen zeshonderd gulden per jaar verdiende, waarvan hij de helft afstond aan de weduwe van zijn voorganger, J. Ris. Naast zijn beide functies was Duker tevens secretaris van de schoolcommissie. Als notaris is Duker een vooraanstaand figuur in Enkhuizen. Hij is onder andere lid van de Plaatselijke Schoolcommissie en (vanaf 1861) regent van het Gereformeerde Weeshuis, als opvolger van H.J. Kleijnhens. Zowel Piet Duker als Koos de Wit zijn lid geweest van het Genootschap Oecomenia Enchusana. Het Genootschap telde vrijwel alle notabelen van Enkhuizen onder zijn leden en begunstigers.

Correspondentie van familieleden – aanwezig in het familiearchief – toont dat de kinderen met elkaar omgingen als broers en zussen. Een gedicht (in een volwassen hand) ter gelegenheid van Piets vijftigste verjaardag in 1856 noemt als ’sprekers’ Willem en Bertha, en in het laatste couplet Arnold, Mina, Johan, Pieter en Agatha. Sympathiek detail: in november 1848 overlijdt een vriendin van het echtpaar Duker-van Heemskerck, mevrouw Cornelia Maria Schroot, in hun huis. Kennelijk hebben zij haar liefdevol verpleegd.

Als Piet in 1869 overlijdt, bezit hij twee huizen in Enkhuizen (Oude Westerstraat 169 en Torenstraat 1158) en een ligplaats voor een boot aan het Hoenderpad. Zijn erfgenamen kunnen bijna 57 duizend gulden verdelen, waarvan de weduwe de helft ontvangt. Notaris Van Slogteren neemt zijn praktijk over, nota bene in zijn eigen huis.

Petrus getrouwd Arnolda Johanna VAN HEEMSKERCK op 2 aug 1848 in Enkhuizen. Arnolda (dochter van Willem Frederik VAN HEEMSKERCK VAN BEEST en Christina Johanna VAN WALSEM) is geboren op 6 jun 1820 in Doesburg; is gestorven op 30 sep 1910 in Enkhuizen. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Arnolda Johanna was een (veel jongere) nicht van Huberta Johanna van Walsem, de eerste vrouw van Petrus Gerardus Duker. Haar moeder was een zuster van Huberta. Met haar moeder heeft zij gemeen dat haar naam verandert gedurende haar leven: vrijwel iedereen noemt haar hardnekkig Arnoldina, maar ze staat bij geboorte en huwelijk geregistreerd als Arnolda. Als ze overlijdt, is dat opeens Arnoldina geworden; ook haar grafsteen in Enkhuizen (geruimd in 1950) vermeldde die naam. Vanaf 10 oktober 1885 staat zij samen met haar dochter Arnoldina Josina ingeschreven in Rotterdam. Zij wonen aan Nieuwhaven 47 en aan de Schietbaan 26.

Op 18 december 1888 schaft zij bij een zekere heer Van Doorn te Den Haag het familieservies van Van Heemskerck aan voor 782 gulden. Haar zoon Willem Frederik betaalt er 200 gulden aan mee. Dochter Josina vertrekt in 1890, als zij trouwt met Piet de Vos. Moeder volgt haar naar Enkhuizen in 1909, vlak voor haar dood. Bij haar overlijden verblijft zij in Enkhuizen, aan het Sijbrandsplein Wijk 1 nr 507.

In mei 1896 verkoopt zij met de assistentie van haar stiefzoon Petrus Gerardus, notaris in Zuid-Scharwoude, een weiland met een arbeiderswoninkje erop in Nieuwe Niedorp, aan de Straatweg, voor in totaal ƒ 3925. Hoe komt ze daaraan?

Opvallend: net als haar echtgenoot heeft zij haar vader nauwelijjks gekend. Doesburg was een garnizoensstadje, wat haar afwijkende geboorteplaats verklaart. Zij overleefde haar zoon Willem Frederik, die in juni 1904 al overleed. Op dat moment verblijft zij in Rotterdam.

Als haar echtgenoot overlijdt in juli 1869, kan zij ‘wegens buitenlandsche betrekkingen’ de overlijdensadvertentie niet tijdig plaatsen

Aantekeningen:

De bevallingen worden telkens omschreven als ‘voorspoedig’, behalve die van Johanna Lucia, die ‘vrij voorspoedig’ verliep.

Frans getrouwd Aaltje BAKKER, Jans. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Roepnaam ‘Nol’ of ‘Nolio’. Promoveert bij Mr. Cornelis De Rhoer (1751-1821, Universiteit Utrecht, hoogleraar in de letteren) op een algemeen juridisch onderwerp, 9 juli 1800. Hij overleed zeer jong door ’een uitteerende Ziekte van meer dan 6 Maanden’, zoals zijn weduwe liet weten in de rouwadvertentie vanuit Alphen. Als hun dochter geboren wordt, in juni 1804, woont het paar ’op ’t huis Panderen, by Koudekerk’. Er heeft inderdaad eeuwenlang een grote buitenplaats bestaan langs de Rijn die Paanderen heette, waar later ook een tegelbakkerij was gevestigd. Ik neem aan dat het stel er een kamer huurde. In de Leydse Courant van 21 februari 1791 Wordt ’het slot van Paanderen’ te huur aangeboden door een zekere mijnheer Leyendecker uit Leiden. Hij omschrijft het oord (met maar liefst 25 morgen grond) bescheiden als een ’aangenaam buitenplaatsje, […] voorzien van een logeabel Heeren-Huyzinge, waarin verscheide ruime vertrekken’.

Geboorte:
Nog verifiëren in bron!

Gedoopt:
in de Jacobikerk

Arnoldus getrouwd Willemina VAN DER CHIJS op 23 mei 1802 in Delft. Willemina (dochter van Pieter VAN DER CHIJS en Margaretha HOOGERSCHEID) is geboren op 21 sep 1777 in Delft; is gedoopt op 1 okt 1777 in Delft; is gestorven op 30 apr 1842 in Buren. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Gedoopt:
Getuigen: Willemina van Stolburg, weduwe van Martinus Hoogerscheijt

Overleden:
Overleden na een langdurige ziekte (‘keeltering’)

Aantekeningen:

Geboren nadat zijn vader ontslag had genomen als kapitein van de landzaten in 1795, toen het leger onder Frans gezag kwam te staan.

Volgens genealogie Huydecoper had deze meneer ‘tot peter en meter de Prins en Prinses van Oranje Nassau’. Vandaar de naam Willem Frederik. Dat klopt wel zo’n beetje: luitenant-kolonel Willem Sybrand had netjes aan de erfprins gevraagd of hij het kind de naam Willem Frederik mocht geven, Hij verbleef op dat moment met zijn gezin in Emmerik, de prins – later koning Willem I – zat in Berlijn. De patriottische kopman Quint Ondaatje beschrijft vervolgens de doopplechtigheid, waarvan hij bij toeval getuige was, in de Haagsche Courant van 4 juni 1796:

’De predikant las vervolgens het Formulier; maar hoe stond ik op te kyken, toen de Man op een doordringende toon deeze woorden van den Preekstoel loet rollen æen wat antwoord gy als Doopgetuige, in de naam van Zyne Doorlugtige Hoogheid, den Heere Prince van Oranje en Nassau?’ en het onnozal wichtjen genaamt wierd, ’Willem Frederik’.’ Hij vraagt wie de vader en de getuige waren aan een bediende. Dat waren dus Van Heemskerck en de beruchte Zuyderas (baron van Heeckeren tot Suyderas). De patriot waarschuwt dat het kind wel in de gaten gehouden moet worden, ’of is in staat om zyne Vaders voetstappen te volgen en braave Soldaaten te corrumpeeren, om zyn peet te volgen en trouweloos aan ’t Vaderland te worden!’

In 1830 woont hij met zijn gezin in Grave, aan de Hoofsche Straat 6. Kennelijk militair bezit, want zijn beide buren zijn majoor.

Willem Frederik is jong gestorven. Van hem is een ontroerend briefje bekend dat pas na zijn dood geopend mag worden. Hij geeft er instructies in voor zijn vrouw, kinderen en naasten. Hij maant hen niet te rouwen omdat dat toch ’tot niets dient’. Hij wil op een open kerkhof begraven worden, niet in een kerk. En voordat zijn vrouw denkt aan hertrouwen, moet zij de adviezen inwinnen van haar ouders, zijn broer Willem George en zijn zwager Van Thielen. Zijn broer Frits en zwagers Van Thielen en Frantzen verzoekt hij zijn geliefde Crisje bij te staan. Zijn overlijdensadvertenties spreken van een ’langdurig lijden’. Hij was al op non-activiteit gesteld.

Geboorte:
om 3 uur ’s ochtends

Gedoopt:
Getuige: Baron van Heeckeren tot Suideras, namens Willem Frederik, erfprins van Oranje en Nassau

Willem getrouwd Christina Johanna VAN WALSEM op 28 jun 1817 in Buren. Christina (dochter van Johan VAN WALSEM en Arnolda Johanna SCHIRMER) is geboren op 30 sep 1798 in Beugen; is gestorven op 19 nov 1888 in Nijmegen. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Eerst de schoonzus,, daarna de schoonmoeder van notaris Duker. Er is voortdurende onenigheid over de juiste naam van deze dame: Christina Johanna, Christina Jacoba (zoals in geboorteakte van zoon Willem Antoni) of Johanna Christina (zoals in de overlijdensakte van Willem Frederik)? De verwarring was bekend bij iedereen: bij de burgerlijke stand kende men haar tweede naam als Johanna, in het doopregister als Jacoba.

’Chrisje’ wordt haar leven lang door iedereen geprezen om haar charme, vrolijke aard en uiterlijke schoonheid. Een anonieme brief over haar herkomst zegt over haar: ’Chrisje word zeer gepreezen en gezegd ene goed humeur te hebben. De kinderen van van Walsem zijn bekend eene zeer fatsoenlijke en huishoudelijke opvoeding genooten te hebben vooral de meisjes zijn zeer huishoudelijk en bedreeven met alle vrouwelijke handwerk. Chrisje is een zeer knap meisje en weet zig zeer wel voor te doen, op geen der meisjes is ooit iets aan te merken geweest.’

Een alleraardigst document steekt de draak met die verwarring en geeft meer inzicht in haar persoonlijkheid. Het is een ’Feestblad’, een kleine krant van 4 pagina’s van zondag 30 september 1883 ter gelegenheid van haar 85e verjaardag gedrukt door Joh. Geradts in Hilversum. In het openingsartikel wordt die naamsverwarring opgevoerd als bron van twijfel: ’Was zij het zelve of was zij zichzelve niet?’ Uit hetzelfde artikel leren wij dat Christina een piepklein vrouwtje moet zijn geweest, maar zeer innemend. Een kleindochter die zichzelf Cor noemt, schrijft zelfs een lang ironisch gedicht over de ’lof der kleinheid’, want zij is zelf ook met een klein kereltje getrouwd (een zekere Arthur Calvert, een Engelse dominee). In Venlo verloor zij haar hart aan Willem Frederik, die voor haar de marine verliet. Het stel woonde in garnizoensstadjes als Nijmegen, Doesburg en Grave. Op haar 85e verjaardag woont Chris in de Vossenstraat 44 te Arnhem.

Christina werd peetmoeder van vier kleinkinderen, die dus allemaal Christina Johanna heten: Blaauw, Ferret, Vorstman en Van Heemskerck.

Overleden ten huize van haar dochter Johanna Wilhelmina Blaauw-van Heemskerck in Nijmegen.