Aantekeningen:

Al op 16-jarige leeftijd gaat Willem Frederik in de leer bij apotheker De Wit in Enkhuizen, met wie de familie zeer nauwe banden onderhoudt. Hij studeert daarna in Nijmegen, waar hij (vermoedelijk) inwoont bij zijn aangetrouwde oom Blaauw of een verwant van hem, die apotheker wordt genoemd. Anderhalf jaar later, op 9 juli 1867, mag hij examen afleggen als leerling-apotheker in Arnhem. Toch adresseert zijn vriend Verkade in 1869 nog een brief aan ’W.F. Duker, aspirant-hulpapotheker te Enkhuizen’. Het lukt hem om als hulpapotheker een betrekking te krijgen als invaller bij het gesticht Meerenberg te Bloemendaal. Op 23 juli 1872 wordt hij daar benoemd tot waarnemend aoptheker tegen een jaarwedde van 500 gulden, naast vrije kost en inwoning en gratis ziekenzorg. Nog geen jaar later schrijft zijn chef dr. Everts een getuigschrift, waarin hij meldt dat Duker ’zich heeft onderscheiden door eene groote mate van wetenschappelijke bekwaamheid in zijn vak en door een onberispelijk zedelijk gedrag’. Op 14 augustus 1874 verzoekt Duker hoogleraar Suringar te Leiden examen te mogen afleggen als apotheker. Op dat moment verblijft hij bij G.J. Schuijt in de Binnen Bantammerstraat te Amsterdam.

Willem Frederik kwam in 1875 naar Hilversum, waar de nieuwe spoorlijn juist geopend was. Hij vestigde op 14 mei van dat jaar zijn eerste apothekerspraktijk – tevens de eerste in Hilversum – in een pand op de hoek van de Langestraat en de Ruiterweg, waar tevens een manufacturenwinkel gevestigd was. Twee dagen later meldt hij zijn moeder zijn omzet van die dag: ƒ 1, 11, de ontvangst voor één recept. Maar gelukkig werd dat snel beter. Enkele jaren later verhuisde hij naar de Kerkstraat 8, naast het kantoor van de Gooi- en Eemlander. Zijn apothekersdiploma had hij een jaar tevoren gehaald, op 4 oktober 1874. Al vanaf 1880 begon Duker tevens te praktizeren als tandarts.Dat kon hij doen nadat hij aan de Universiteit van Utrecht het theoretisch tandheelkundig examen had afgelegd in begin maart 1880.

Het lijkt erop dat de apotheker het de eerste jaren niet gemakkelijk heeft gehad. Artsen die tot dan toe hun eigen apotheekje bestierden, waren niet blij met de nieuwerwetsige zelfstandige farmacie. Bovendien overviel de drukte Willem nogal, zo blijkt uit een versje ter gelegenheid van het tienjarig bestaan. Kennelijk moest een collega, de heer Muntendam, regelmatig invallen, omdat Duker aan het herstellen was van een zenuwinzinking. Ook daarna ging niet alles van een leien dakje. Zo plaatste hij in de Gooi- en Eemlander van 17 juli 1888 een dankbetuiging voor de goede zorgen na ’het ongeval hem onlangs overkomen’. Ondertekend met ’W.F. Duker, tandarts’. Ook in een brief van zijn zoon Arnold wordt vermeld dat Willem weer eens ligt te kwakkelen. Desondanks is de kleine apotheker (1 meter 66, volgens een laissez-passer uti 1881) behoorlijk actief.

WF is voor zover te achterhalen degene geweest die de umlaut op Duker herintroduceerde, wellicht na genealogisch onderzoek. De uitnodiging voor het examen als leerling-apotheker in 1867 schrijft hem al aan als ’Düker’ en ook zijn diploma als hulpapotheker van 6 april 1870 toont zijn naam met de umlaut, evenals zijn eigen signatuur. Daar staat tegenover dat de officiële aankondiging van zijn naamsverandering, gepubliceerd in de Staatscourant van 30 april 1889, de umlaut niet vermeldt.

Direct na het overlijden van de befaamde dokter J.F. van Hengel in 1892 kocht hij van diens erven het grote doktershuis aan de Kerkbrink (nu nummer 18), op de hoek van de Vaartweg, voor tienduizend gulden. De dokter had het in 1840 aangeschaft voor 5280 gulden en er dus zijn hele loopbaan gewoond. Het huis liet Van Heemskerck Düker neerhalen en op die plaats liet hij een kolossaal nieuw pand bouwen door architect G.B. Salm. Alleen het koetshuis liet hij staan. Het pand kreeg een kelder voor de gevaarlijjke stoffen, een winkel en een kleine, modern ingerichte praktijkruimte voor zijn tandartsenij, compleet met een fraaie stoel die in de grond kon verzinken. Niet veel later werd het pand nog eens grondig verbouwd.

Naast deze twee beroepen beoefende Willem Frederik ook de fotografie (een doka was in het pand aanwezig). Bovendien nam hij in 1885 het initiatief tot de oprichting van de vrijwillige brandweer in Hilversum, waarvan hij commandant werd. Aanleiding was een grote brand die op 4 april 1884 de Hilversumse Stoomspinnerij en -weverij aan de Gooise Vaart in de as legde. Hij kreeg van het gemeentebestuur geld om zijn moderniseringsplannen door te voeren. Vlak na het tienjarig bestaan hief hij zelf de vrijwillige brandweer op omdat in zijn ogen de verplichte gemeentebrandweer, die in 1893 van start was gegaan, zijn ideeën hadden overgenomen en bovendien de waterleiding was uitgebreid.

Zijn aandacht voor het welzijn van de Hilversumse bevolking leidde er ook toe dat op zijn initiatief in 1878 de Hilversumse Melkinrichting van start kon gaan in de Kerkstraat bij de Groest. Daar verkocht men melk in gesloten, koperen bussen, wat in hygiënisch opzicht een enorme verbetering was. In 1886 verhuisde dit bedrijf wegens succes naar de hoek Herenstraat-Groest. Vanaf 1892 is Willem Frederik voorzitter van de ‘Vereeniging ter bevordering van de belangen der Hilversumsche burgers’. Daarnaast was hij medeoprichter van de afdeling Noord-Holland van de Maatschappij ter bevordering der pharmacie en penningmeester van de Hilversumse afdeling van het Witte Kruis.

Wijzigde zijn familienaam in Van Heemskerck Düker bij Koninklijk Besluit d.d. 7 mei 1890. Hij overleed ’na veel lijden’ op 54-jarige leeftijd. Op de Algemene begraafplaats van Hilversum werd de apotheker ter aarde besteld. C. de Ridder (dat moet zijn zwager Kees, Cornelis Otto Gerard zijn) sprak als eerste. Daarna volgden de heren Teljer en Niemeyer respectievelijk van de Pharmacievereniging en het Witte Kruis, en ten slotte zoon Arnold. De laatste nam de apotheek over en voerde het beleid in de geest van zijn vader, met veel aandacht voor de gezondheid van de Hilversumse burgers.

Opvallend: in juni 1902 adverteert zijn vrouw helemaal in de Leeuwarder Courant om een keukenmeid en een tweede meid te zoeken (tegen ƒ 100,- elk). Was het aanbod zo schaars?

In 1915 heeft Apotheek Van Heemskerck Düker tel.nr. 42; de Azalea apotheek aan de Neuweg 76, in bezit van Van Heemskerck Duker & Co, heeft nummer 1014.

Gedoopt:
Verlaat gedoopt wegens zijn kinkhoest

Overleden:
Om 14 uur ‘s middags

Willem getrouwd Johanna Henriëtte Catharina DE RIDDER op 30 mei 1877 in Den Haag. Johanna (dochter van Jan Herman DE RIDDER en Johanna Henriëtte Catharina RAPPARD) is geboren op 1 dec 1852 in Gouda; is gestorven op 22 feb 1919 in Hilversum. [Gezinsblad] [Familiekaart]

1. Arnold Johan VAN HEEMSKERCK DÜKER is geboren op 15 apr 1878 in Hilversum; is gestorven op 3 nov 1932 in Hilversum; is begraven in Hilversum.
2. Willem Frederik VAN HEEMSKERCK DÜKER is geboren op 14 jul 1879 in Hilversum; is gestorven op 18 dec 1944 in Oklahoma City, Oklahoma (USA).
3. Johanna Henriëtta Catharina VAN HEEMSKERCK DÜKER is geboren op 27 sep 1880; is gestorven op 31 mrt 1961.
4. Huberta Johanna VAN HEEMSKERCK DÜKER is geboren op 17 okt 1881 in Hilversum; is gestorven op 17 apr 1957 in Hilversum?.
5. Margot Jozine VAN HEEMSKERCK DÜKER is geboren op 25 jun 1883; is gestorven op 8 jan 1947.
6. Cornelia Agatha VAN HEEMSKERCK DÜKER is geboren op 30 jun 1884; is gestorven op 8 dec 1885.
7. Dr. Jan Herman VAN HEEMSKERCK DÜKER is geboren op 19 sep 1885 in Hilversum; is gestorven op 29 aug 1957 in Solna (Zweden); is begraven op 17 sep 1957 in Hilversum.
8. Christina Johanna VAN HEEMSKERCK DÜKER is geboren op 28 mei 1887; is gestorven op 5 nov 1961.

Aantekeningen:

’Piet’, ‘geboren te Oudts bij Alphen’ IDe BS Oudshoorn meldt echter ‘Petrus Gerardus, 2/31 Aug. 1806, komt van Alphen’, dus zal ws. toch in Alphen geboren zijn, Uitzoeken. Zijn huwelijksakte met Van Walsem meldt gewoon ‘Alphen’. In zijn prille jeugd ‘Pietje’ genoemd.

In 1827 woont Piet al op kamers en werkt hij voor een ’patroon’, waarmee hij 75 gulden per kwartaal verdient. Daarnaast stopt zijn familie hem een paar tientjes per maand toe. Hij dineert regelmatig bij (aangetrouwde) familieleden, soms bij oom Duker in Amsterdam of samen met de laatste bij de steenrijke familie Luden. Dat vindt hij minder geslaagd, want naast reiskosten en fooien moet hij bij zo’n gelegenheid ƒ 3,50 uitgeven aan ’gedwongen fraayheid’. Zijn inschrijving voor de Nationale Militie is bewaard gebleven. Hij werd uitgeloot, maar als in 1830 de spanningen tussen de noordelijke en zuidelijke Nederlanden oplopen, neemt hij vrijwillig dienst. Volgens gegevens in het archief was hij vrijwillig schutter (flankeur) bij de 1e Compagnie, 1e Bataillon, 1e Afdeling Mobiele Noord-Hollandse schutterij vanaf oktober 1830. Als zodanig nam hij deel aan de Tiendaagse Veldttocht (2-12 augustus 1831). In een dagboekje bijgehouden van 14 juni tot 6 oktober beschrijft hij zijn wel en wee in het leger. Van diezelfde campagne zijn tekeningen bekend van zijn broer Kees (Cornelis Agathus). In 1839 verliet hij de schutterij, maar al veel eerder, in 1833, de actieve dienst.

Als hij voor de eerste maal trouwt, in 1834, is hij al notaris in Enkhuizen. Zijn eerste vrouw overlijdt al op 46-jarige leeftijd. Hij blijft zitten met vier onmondige kinderen, de jongste is pas één jaar. Gelukkig voor hem komt het jonge nichtje van zijn overleden vrouw hem bijstaan in het huishouden. Hij ontwikkelt al snel warme gevoelens voor de vrouw, maar zij is verloofd met ene Bechtold, een Duitse jongeman. Het wordt Piet duidelijk dat zij niet veel om die jongeman geeft. In maart 1847 trekt hij de stoute schoenen aan en schrijft haar moeder (zijn schoonzus Christiina) dat Arnoldina maar even bij hem weg moet en met haar moeder en oudere zus bespreken wat te doen. De uitkomst is duidelijk: al in 1848 trouwt hij met haar.

22 september 1846: PG dient een onderhandse inventaris ter depot aan, hoogstwaarschijnlijk in verband met zijn plannen om opnieuw te trouwen na de dood van Huberta van Walsem. Van haar nalatenschap heeft hij recht op 1/4 gedeelte. De inboedel wordt geschat door Gerardus Pieter Nijhoff, makelaar, kandidaat-notaris en goede bekende. Getuige is Johan Martin van Walsem, hervormd predikant te Lekkerkerk en ‘bij familieraad’ op 15 september 1846 benoemd tot toeziend voogd door PG’s broer, rechter te Hoorn. De inboedel is 1442 gulden en 50 cent waard, de gouden en zilveren voorwerpen zijn 344 gulden en 28 cent waard. De Dukers hielden vinken in een kooitje, rookten graag een pijpje (het huis staat vol met kwispeldoors en tabakskistjes) en deden graag een spelletje (omber en schaak). De zieke echtgenote lag waarschijnlijk op de voorste bovenkamer dood te gaan, want daar vinden we injectiespuiten, ballonnen en nog meer kwispeldoors.
De Akte meldt voorts dat Duker flink wat geld had belegd in obligaties, aandelen en leningen. Bijna al deze transacties kwamen tot stand tussen 1843 en 1846, waaronder een obligatie van 11.000 gulden uit juli van dat jaar. Ik vermoed dat er veel geld vrijkwam na het overlijden van zijn moeder Willemina van der Chijs in 1842.

Uit dezelfde akte blijkt dat Duker als stedelijk ontvanger van Enkhuizen zeshonderd gulden per jaar verdiende, waarvan hij de helft afstond aan de weduwe van zijn voorganger, J. Ris. Naast zijn beide functies was Duker tevens secretaris van de schoolcommissie. Als notaris is Duker een vooraanstaand figuur in Enkhuizen. Hij is onder andere lid van de Plaatselijke Schoolcommissie en (vanaf 1861) regent van het Gereformeerde Weeshuis, als opvolger van H.J. Kleijnhens. Zowel Piet Duker als Koos de Wit zijn lid geweest van het Genootschap Oecomenia Enchusana. Het Genootschap telde vrijwel alle notabelen van Enkhuizen onder zijn leden en begunstigers.

Correspondentie van familieleden – aanwezig in het familiearchief – toont dat de kinderen met elkaar omgingen als broers en zussen. Een gedicht (in een volwassen hand) ter gelegenheid van Piets vijftigste verjaardag in 1856 noemt als ’sprekers’ Willem en Bertha, en in het laatste couplet Arnold, Mina, Johan, Pieter en Agatha. Sympathiek detail: in november 1848 overlijdt een vriendin van het echtpaar Duker-van Heemskerck, mevrouw Cornelia Maria Schroot, in hun huis. Kennelijk hebben zij haar liefdevol verpleegd.

Als Piet in 1869 overlijdt, bezit hij twee huizen in Enkhuizen (Oude Westerstraat 169 en Torenstraat 1158) en een ligplaats voor een boot aan het Hoenderpad. Zijn erfgenamen kunnen bijna 57 duizend gulden verdelen, waarvan de weduwe de helft ontvangt. Notaris Van Slogteren neemt zijn praktijk over, nota bene in zijn eigen huis.

Petrus getrouwd Arnolda Johanna VAN HEEMSKERCK op 2 aug 1848 in Enkhuizen. Arnolda (dochter van Willem Frederik VAN HEEMSKERCK VAN BEEST en Christina Johanna VAN WALSEM) is geboren op 6 jun 1820 in Doesburg; is gestorven op 30 sep 1910 in Enkhuizen. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Arnolda Johanna was een (veel jongere) nicht van Huberta Johanna van Walsem, de eerste vrouw van Petrus Gerardus Duker. Haar moeder was een zuster van Huberta. Met haar moeder heeft zij gemeen dat haar naam verandert gedurende haar leven: vrijwel iedereen noemt haar hardnekkig Arnoldina, maar ze staat bij geboorte en huwelijk geregistreerd als Arnolda. Als ze overlijdt, is dat opeens Arnoldina geworden; ook haar grafsteen in Enkhuizen (geruimd in 1950) vermeldde die naam. Vanaf 10 oktober 1885 staat zij samen met haar dochter Arnoldina Josina ingeschreven in Rotterdam. Zij wonen aan Nieuwhaven 47 en aan de Schietbaan 26.

Op 18 december 1888 schaft zij bij een zekere heer Van Doorn te Den Haag het familieservies van Van Heemskerck aan voor 782 gulden. Haar zoon Willem Frederik betaalt er 200 gulden aan mee. Dochter Josina vertrekt in 1890, als zij trouwt met Piet de Vos. Moeder volgt haar naar Enkhuizen in 1909, vlak voor haar dood. Bij haar overlijden verblijft zij in Enkhuizen, aan het Sijbrandsplein Wijk 1 nr 507.

In mei 1896 verkoopt zij met de assistentie van haar stiefzoon Petrus Gerardus, notaris in Zuid-Scharwoude, een weiland met een arbeiderswoninkje erop in Nieuwe Niedorp, aan de Straatweg, voor in totaal ƒ 3925. Hoe komt ze daaraan?

Opvallend: net als haar echtgenoot heeft zij haar vader nauwelijjks gekend. Doesburg was een garnizoensstadje, wat haar afwijkende geboorteplaats verklaart. Zij overleefde haar zoon Willem Frederik, die in juni 1904 al overleed. Op dat moment verblijft zij in Rotterdam.

Als haar echtgenoot overlijdt in juli 1869, kan zij ‘wegens buitenlandsche betrekkingen’ de overlijdensadvertentie niet tijdig plaatsen

Aantekeningen:

De bevallingen worden telkens omschreven als ‘voorspoedig’, behalve die van Johanna Lucia, die ‘vrij voorspoedig’ verliep.

Aantekeningen:

Roepnaam ‘Nol’ of ‘Nolio’. Promoveert bij Mr. Cornelis De Rhoer (1751-1821, Universiteit Utrecht, hoogleraar in de letteren) op een algemeen juridisch onderwerp, 9 juli 1800. Hij overleed zeer jong door ’een uitteerende Ziekte van meer dan 6 Maanden’, zoals zijn weduwe liet weten in de rouwadvertentie vanuit Alphen. Als hun dochter geboren wordt, in juni 1804, woont het paar ’op ’t huis Panderen, by Koudekerk’. Er heeft inderdaad eeuwenlang een grote buitenplaats bestaan langs de Rijn die Paanderen heette, waar later ook een tegelbakkerij was gevestigd. Ik neem aan dat het stel er een kamer huurde. In de Leydse Courant van 21 februari 1791 Wordt ’het slot van Paanderen’ te huur aangeboden door een zekere mijnheer Leyendecker uit Leiden. Hij omschrijft het oord (met maar liefst 25 morgen grond) bescheiden als een ’aangenaam buitenplaatsje, […] voorzien van een logeabel Heeren-Huyzinge, waarin verscheide ruime vertrekken’.

Geboorte:
Nog verifiëren in bron!

Gedoopt:
in de Jacobikerk

Arnoldus getrouwd Willemina VAN DER CHIJS op 23 mei 1802 in Delft. Willemina (dochter van Pieter VAN DER CHIJS en Margaretha HOOGERSCHEID) is geboren op 21 sep 1777 in Delft; is gedoopt op 1 okt 1777 in Delft; is gestorven op 30 apr 1842 in Buren. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Gedoopt:
Getuigen: Willemina van Stolburg, weduwe van Martinus Hoogerscheijt

Overleden:
Overleden na een langdurige ziekte (‘keeltering’)

Aantekeningen:

Geboren nadat zijn vader ontslag had genomen als kapitein van de landzaten in 1795, toen het leger onder Frans gezag kwam te staan.

Volgens genealogie Huydecoper had deze meneer ‘tot peter en meter de Prins en Prinses van Oranje Nassau’. Vandaar de naam Willem Frederik. Dat klopt wel zo’n beetje: luitenant-kolonel Willem Sybrand had netjes aan de erfprins gevraagd of hij het kind de naam Willem Frederik mocht geven, Hij verbleef op dat moment met zijn gezin in Emmerik, de prins – later koning Willem I – zat in Berlijn. De patriottische kopman Quint Ondaatje beschrijft vervolgens de doopplechtigheid, waarvan hij bij toeval getuige was, in de Haagsche Courant van 4 juni 1796:

’De predikant las vervolgens het Formulier; maar hoe stond ik op te kyken, toen de Man op een doordringende toon deeze woorden van den Preekstoel loet rollen æen wat antwoord gy als Doopgetuige, in de naam van Zyne Doorlugtige Hoogheid, den Heere Prince van Oranje en Nassau?’ en het onnozal wichtjen genaamt wierd, ’Willem Frederik’.’ Hij vraagt wie de vader en de getuige waren aan een bediende. Dat waren dus Van Heemskerck en de beruchte Zuyderas (baron van Heeckeren tot Suyderas). De patriot waarschuwt dat het kind wel in de gaten gehouden moet worden, ’of is in staat om zyne Vaders voetstappen te volgen en braave Soldaaten te corrumpeeren, om zyn peet te volgen en trouweloos aan ’t Vaderland te worden!’

In 1830 woont hij met zijn gezin in Grave, aan de Hoofsche Straat 6. Kennelijk militair bezit, want zijn beide buren zijn majoor.

Willem Frederik is jong gestorven. Van hem is een ontroerend briefje bekend dat pas na zijn dood geopend mag worden. Hij geeft er instructies in voor zijn vrouw, kinderen en naasten. Hij maant hen niet te rouwen omdat dat toch ’tot niets dient’. Hij wil op een open kerkhof begraven worden, niet in een kerk. En voordat zijn vrouw denkt aan hertrouwen, moet zij de adviezen inwinnen van haar ouders, zijn broer Willem George en zijn zwager Van Thielen. Zijn broer Frits en zwagers Van Thielen en Frantzen verzoekt hij zijn geliefde Crisje bij te staan. Zijn overlijdensadvertenties spreken van een ’langdurig lijden’. Hij was al op non-activiteit gesteld.

Geboorte:
om 3 uur ’s ochtends

Gedoopt:
Getuige: Baron van Heeckeren tot Suideras, namens Willem Frederik, erfprins van Oranje en Nassau

Willem getrouwd Christina Johanna VAN WALSEM op 28 jun 1817 in Buren. Christina (dochter van Johan VAN WALSEM en Arnolda Johanna SCHIRMER) is geboren op 30 sep 1798 in Beugen; is gestorven op 19 nov 1888 in Nijmegen. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Eerst de schoonzus,, daarna de schoonmoeder van notaris Duker. Er is voortdurende onenigheid over de juiste naam van deze dame: Christina Johanna, Christina Jacoba (zoals in geboorteakte van zoon Willem Antoni) of Johanna Christina (zoals in de overlijdensakte van Willem Frederik)? De verwarring was bekend bij iedereen: bij de burgerlijke stand kende men haar tweede naam als Johanna, in het doopregister als Jacoba.

’Chrisje’ wordt haar leven lang door iedereen geprezen om haar charme, vrolijke aard en uiterlijke schoonheid. Een anonieme brief over haar herkomst zegt over haar: ’Chrisje word zeer gepreezen en gezegd ene goed humeur te hebben. De kinderen van van Walsem zijn bekend eene zeer fatsoenlijke en huishoudelijke opvoeding genooten te hebben vooral de meisjes zijn zeer huishoudelijk en bedreeven met alle vrouwelijke handwerk. Chrisje is een zeer knap meisje en weet zig zeer wel voor te doen, op geen der meisjes is ooit iets aan te merken geweest.’

Een alleraardigst document steekt de draak met die verwarring en geeft meer inzicht in haar persoonlijkheid. Het is een ’Feestblad’, een kleine krant van 4 pagina’s van zondag 30 september 1883 ter gelegenheid van haar 85e verjaardag gedrukt door Joh. Geradts in Hilversum. In het openingsartikel wordt die naamsverwarring opgevoerd als bron van twijfel: ’Was zij het zelve of was zij zichzelve niet?’ Uit hetzelfde artikel leren wij dat Christina een piepklein vrouwtje moet zijn geweest, maar zeer innemend. Een kleindochter die zichzelf Cor noemt, schrijft zelfs een lang ironisch gedicht over de ’lof der kleinheid’, want zij is zelf ook met een klein kereltje getrouwd (een zekere Arthur Calvert, een Engelse dominee). In Venlo verloor zij haar hart aan Willem Frederik, die voor haar de marine verliet. Het stel woonde in garnizoensstadjes als Nijmegen, Doesburg en Grave. Op haar 85e verjaardag woont Chris in de Vossenstraat 44 te Arnhem.

Christina werd peetmoeder van vier kleinkinderen, die dus allemaal Christina Johanna heten: Blaauw, Ferret, Vorstman en Van Heemskerck.

Overleden ten huize van haar dochter Johanna Wilhelmina Blaauw-van Heemskerck in Nijmegen.

Aantekeningen:

Ook wel genoemd (Cornelis) Arnoldus (bijvoorbeeld bij het overlijden van Petronella Gerarda Johanna).

Lange tijd (zeker vanaf 1766) is Cornelis klerk ter secretarie van het stadsgerecht, in welke hoedanigheid hij zeer frequent als procureur optreedt voor mensen buiten Utrecht. In 1776 wordt hij in een akte ook als ‘notaris en makelaar’ genoemd. Een akte uit 1782 meldt zelfs dat hij ‘eerste geswoorene Clerq’ is. In deze tijd is hij woonachtig aan de Breestraat. In het begin van zijn carrière lijdt Cornelis regelmatig aan geldgebrek. Zo leent hij in maart 1769 225 gulden van de apotheker Everhardus ten Bosch; in 1770 leent hij 160 gulden van ene Arnoldus Sneek en in juli 1774 nog eens 400 gulden van ene Willem Mulder, waarbij zijn mede-procureurs Jan Klemmé en Jan Jacob Kruijder borg staan. Hij is dan nog maar net notaris.

In juni 1775, kort na de dood van zijn vader, neemt Cornelis samen met zijn broer en zijn moeder een tweede hyptheek van ƒ 1100,- op het huis aan de Elizabethstraat. Zij gebruiken het als onderpand voor een lening van Engelina Geerling. Heel merkwaardig is een lening van 300 gulden in augustus 1776 van Willem Brouwer. Voor de notaris verschijnen Cornelis en... Wilhelmina Raven, ‘echtelieden’ volgens de notaris. Wilhelmina tekent ook duidelijk met ‘W. Raven’. Het enige wat ik kan bedenken is dat de notaris een fout heeft gemaakt. Wilhelmina is Cornelis’ schoonzus, die vermoedelijk deze keer is meegekomen om haar onderpand te tonen: een obligatie van 300 gulden ten name van de voogden van de momberkamer, ‘als voogden over de kinderen van Arjen Goudoever’.

Nog in 1778 leent hij 399 gulden van ‘monsr.’ Gijsbertuis Bouter. Pikant detail: bij de laatste lening staat zijn moeder Johanna van Knaapen borg! Voor de terugbetaling van beide leningen neemt hij ruim de tijd. Uit een testament van zijn tweede schoonmoeder Maria van der Heuvel blijkt dat het echtpaar Duker-Raven een som van ongeveer 400 gulden bij haar hebben uitstaan. Bij haar dood wordt dat kwijtgescholden. Hun kinderen erven van mevrouw Van der Heuvel enkele gouden sieraden met diamantjes.

In 1777 is hij samen met zijn vrouw getuige bij de doop van Catharina Elisabeth Geijsbeek te Amsterdam, de dochter van Pieter Gerardus en Maria Witsen. Pieter is het onechte kind van tante Geertruy van Knapen, geboren in agustus 1749.

Cornelis (Kees) richt op 2 december 1768 zijn notarispraktijk op en legt op de 15e zijn eed af. Zijn praktijk eindigt in 1803. Terwijl zijn broer Petrus een aardig fortuin bijeengaart, lijkt Cornelis het niet breed te hebben: ‘Mon frère n’a autre chose au monde que les appointements de sa charge, et doit à sa mort necessairement laisser sa famille & ses enfants au dépourvu’, meldt Petrus in een brief van augustus 1805. Toch moet Kees als secretaris van het gerecht en notaris zo’n 2000 gulden per jaar verdiend hebben. Tot het huwelijk van Petrus was Cornelis diens enige erfgenaam, maar gezien het geklaag van Antje, Petrus’ echtgenote, is het de vraag of de familie uiteindelijk wat gekregen heeft.

Volgens AC Raven (kleinzoon van zijn zwager Jan Wermerus) is er op een testament dat op 13 oktober 1779 door Cornelis gepasseerd is het wapen te zien: drie eenden. Dit is niet te vinden in het Notarieel Archief.

Op 8 mei 1792 koopt Cornelis Arnoldus Duker een vijfde van een huis aan de westzijde van de Lange Jufferstraat, tegenover het Apostelgasthuis (nog nakijken in de Decreetboeken). In de andere delen van het huis woont Jonkheer van Everdingen. Toch lijkt het er niet op dat hij daar gaat wonen, want vele jaren lang is zijn praktijk gevestigd aan de Oudegracht, tussen de Bakkerbrug en de Jansbrug.

Wordt op 27 juli 1795 benoemd tot secretaris van de Raad van Rechtspleging (Dagblad van het Gerecht Utrecht, 4 juli 1803, ook in een akte uit 1794) en is tevens lid van het Comité van Algemeen Welzijn. In 1799 staat hij op de groslijst van potentiële leden van het Departementaal Gerechtshof van de Rijn. Toch ontvangt hij ook in deze tijd nog jaarlijks 1500 gulden van zijn meer bemiddelde broer. Ook de promotie van zijn zoon Arnold (500 gulden) moet worden betaald door Petrus.

Op 9 september 1803 laat hij samen met zijn vrouw een testament opmaken door notaris Van Buuren. Hij legateert aan zijn zoon Arnold al zijn kleding en sieraden, waaronder een gouden snuifdoos en zijn ’gouden repetitie horologie met ’t gouden cachet en dito sleutel’. De vier zusters mogen alle kleding en sieraden van Agatha verdelen. Tekst in overlijdensakte: ‘Aangebragt den 19 van lentemaand 1810: Janskerk, de Heer Secretaris Cornelis Arnoldus Duker, op de Oudegragt. Laat na zijn vrouw, meerder- en minderjarige kinderen. Bijgezet, ƒ 38,-,-.’ Dat ‘minderjarig’ moet men ruim nemen in de 18e eeuw: de jongste is al 19! Op de Oudegracht 63, bij de Bakkerbrug, woont hij dan al een tijdje, zeker sinds 1782. Daarvoor (in 1781) woonde hij op de Breestraat.

Gedoopt:
in de Domkerk. Gezin woont ‘bij de Weesbrug’

Overleden:
‘na een Zinking Koorts’; de overlijdensadvertentie noemt 8 maart als datum.

Cornelis getrouwd Agatha RAVEN op 21 jul 1771 in Utrecht. Agatha (dochter van Cornelis RAVEN en Aletta VAN OOSTROM) is geboren in mrt 1751 in Weesp; is gedoopt op 4 mrt 1751 in Weesp; is gestorven op 13 feb 1812 in Utrecht. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Gedoopt in Weesp, waar haar vader stadsschoolmeester was. Haar beide ouders overleden al vroeg, ver voor haar meerderjarigheid. In 1780 krijgt Agatha de functie van ‘inbrengster in de Bank van Leening’ via haar schoonmoeder Johanna van Knapen, die vrijwillig afstand doet. Zij moet jaarlijks uit dien hoofde 80 gulden uitbetalen aan Christiaan Heun en Jacoba Franssen, ingaande op het moment dat Johanna van Knapen overlijdt. Als Cornelis overlijdt, hoeft zij nog maar 50 gulden te betalen, en als zijzelf overlijdt, vervalt de verplichting. Mij is niet duidelijjk waaruit deze verplichting voortspruit. De plicht blijft gelden als het echtpaar Heun op 2 mei 1783 besluiten te scheiden van tafel en bed.

In het testament van haar stiefmoeder Maria van den Heuvel, de tweede vrouw van Cornelis Raven, wordt zij bedeeld met 100 gulden ineens. Haar zuster Willemina erft verder alles.

Overlijdensakte:
“Op heden den veertienden February achttienhondert en twaalf zijn voor mij Paul Engelbert Voet van Winssen adjunct-maire der stadt Utrecht 5e Arrondissement Departement van de Zuiderzee, als Officier van de civilen staat verschenen de heer Laurens Kuyper [haar schoonzoon, getrouwd met Petronella Gerarda, JvHD], commis-griffier van het Vredegerecht van het tweeden Canton Entre […] vierentwintig jaaren oud, woonende op de Oudegracht bij de Jacobibrug, en de heer Johannes Jacobus Montanus, advocaat, oud achtendertig jaare, welken mij verklaart hebben dat Agatha Raven, weduwe van de heer Cornelis Arnoldus Düker, dochter van Cornelis Raven en Aletta Oostrom beide overleeden, bekende van de beide comparanten, overleden is op den dertienden dezer lopenden maand des morgens circa negen uiren in den ouderdom van zestig jaaren, in derzelven woonhuis staande op de Oudegracht wijk D numero 63; en heb ik na die verklaring deze acte geformeert die de beide comparanten na gedane [Sekure?] met mij ondertekend hebben”

De overlijdensadvertentie wordt geplaatst door dochter Maria , mede uit naam van haar zusters.

Geboorte:
Op www.bouten.com: 1751

Overleden:
overleden aan de gevolgen van een ‘slijmziekte’

Aantekeningen:

Getrouwd:
In de Nicolaikerk

Aantekeningen:

Pieter Jacobuszoon, in doopakte van dochter Willemina Wordt in 1757 vermeld als lidmaat van de grote remonstrantse gemeente te Zoetermeer/Zegwaard. In april 1783 staat hij samen met zijn vrouw borg voor zijn zuster Maria van der Chijs. Maria verplicht zich jaarlijks een som van 600 gulden te betalen aan het Oudemannen- en vrouwenhuis te Delft.
Twee jaar later, in 1785, koopt Pieter het huis ‘Gorinchem’ aan de westzijde van de Markt te Delft. Op 15 mei 1788 verkoopt hij foerage (boter en kaas) ter waarde van 1070 gulden aan Willem van der Zeijl, die als kapitein-luitenant naar Nederlands-Indië vertrekt. Twee dagen erna doet hij hetzelfde voor George Philip Gas, ter waarde van 2.196 gulden. Van die laatste kocht Pieter op 8 november 1787 twee kisten Chinese thee ter waarde van 952 gulden.

Pieter overleed toen de burgerlijke stand al was ingevoerd, en dat schept enig houvast in de wirwar van Van der Chijsen in Delft. Zijn zoons Jacobus (koopman wonend aan het Marktveld wijk 4 nr 438) en Pieter Nicolaas (koopman wonend in de Hipolytusbuurt wijk 5 nr. 506) geven zijn overlijden aan. Zij melden dat hij ’omtrent zeventig jaren’ was, geboren in Zegwaard, weduwnaar van Margaretha Hogerscheijd en zoon van Jacobus van der Chijs en Trijntje Koole.

Pieter getrouwd Margaretha HOOGERSCHEID op 26 feb 1775 in Delft. Margaretha (dochter van Martinus HOOGERSCHEID en Wilhelmina VAN STOLBURG) is geboren in sep 1747 in Nootdorp; is gedoopt op 10 sep 1747 in Nootdorp; is gestorven op 5 jun 1801 in Delft; is begraven in Delft. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Er is iets interessants aan de hand met Margaretha. Op 22 september 1768 maakte Eduard van Herwijne, zeeman of koopvaarder in dienst van de VOC, zijn testament op. Hij legateert aan zijn neef Pieter van der Chijs zijn gouden broekgespen. En aan ’Mejuffrouw Margaretha Hogerscheijd, minderjarige ongehuwde dogter, [zijn] juweelen ring met seeven steenen, mitsgaders nog in contanten gelde een somma van twee hondert guldens eens en vrij geld.’

Op 22-10-1780 is Margaretha als getuige (en peetmoeder) aanwezig bij de doop van Margaretha Pieternella, kiind van Jan van Koeverden en Johanna Catharina Hoogerscheijd.

Tekst in begrafenisregister: ‘Margaretha Hoogerscheid huisvr. van Pieter vdr. Chijs int boterhuis, met een Jagt [?] van de Stad Utrecht, regt van 18 [bndrs] schoonmaak 12 drs. geemployeert Eijge graff 1 meerd. 3 mind. [kinderen]

Begraven:
Oude Kerk

Aantekeningen:

In Huydecoper beschreven als ‘luitenant van de Hollandsche Gardes daarna kapitein van een compagnie voetknechten in het regiment van Van Pabst, vervolgens majoor (1788) en per 23 maart 1789 Luitenant-kolonel in hetzelfde regiment [dat regiment lag in die tijd te Middelburg]. 1794 kapitein en kommandant van de landzaten. 1795 gedemitteerd en uitgeweken naar Duistchland, doch 1804 teruggekeerd.’

Interessante man dus!

Bij zijn ondertrouw is hij (op zijn 22e) al gedetacheerd te Den Haag; hij is dan luitenant. In een Utrechtse akte van 9 juli 1785 wordt hij genoemd als ‘capitain van een compagnie int regiment van de Collonel Suljard de Liefdaal’.

Op 21 november 1813 werd hij verantwoordelijk voor de ’vrijwillige jagers van Van Heemskerck’, een afdeling die later zou overgaan in het 1e bataljon jagers van de Nationale Militie. De jagers gingen het hele land door om de overgebleven Fransen weg te jagen, onder meer in Naarden en Bergen op Zoom.

Gedoopt:
Geertruij van Heemskerck en Willem van der Lelij getuigen

Willem getrouwd Johanna Catharina VITRIARIUS op 17 apr 1778 in Den Haag. Johanna (dochter van Mr. Philip Reinhard VITRIARIUS en Vrouwe Henrietta Geertruid VERSTER) is geboren op 31 jan 1761 in Oisterwijk; is gedoopt op 1 feb 1761 in Oisterwijk; is gestorven op 28 nov 1836 in Ede. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Op de internetsite van het RA Noord-Brabant per abuis beschreven als ‘Velklarius’. In haar overlijdensakte (BS Ede via GenLias) staat ‘s-Hertogenbosch genoemd als geboorteplaats.

Gedoopt:
In overlijdensakte staat Den Bosch als doopplaats genoemd

Overleden:
Op Huize Kernheim

Aantekeningen:

Getrouwd:
in de Engelsche Kerk

Aantekeningen:

’Jan’. Komt in 1794 van Vierlingsbeek naar Beugen (bij Nijmegen) om daar koster en schoolmeester te worden. IN oktober 1797 levert ook zijn vrouw haar kerkelijke attestatie in. Vanaf oktober 1803 wordt hij beroepen als koster/schoolmeester) in Lienden (Gld). Daar blijft hij tot juni 1805, waarna hij stadsschoolmeester en Frans kostschoolhouder wordt in Buren (Gld.). Daar is hij tevens voorzanger in de hervormde kerk. In november 1812 wordt hij tevens aangesteld als beëdigd vertaler Hollands-Frans voor het kanton Geldermalsen. Hij bleef zijn beroep uitoefenen tot 1 oktober 1843, toen hij al 72 was.

Een anonieme brief weet over hem te melden: ’Hij is van zijn jeugd af Hollandsche en Fransche meester geweest, zijne ouders hebben veel geld nagelaten, zodat hoewel er veel kinderen waren zij tog nog ieder een schone stuiver geerft hebben. Het moet van Walsem van Buren zeer goed gaan, vermits een der zoons als dominé zou studeren en ander is op een militair instituut in Holland, en vermits er verscheidene kinderen zijn moeten zij het nog wel kunnen stellen.’

Op 11 december 1843 vertrok het echtpaar naar Ravenswaay en tweeënhalf jaar later, in juli 1846, vestigden de twee zich in Erichem (een dorpje bij Buren). Daar woonden zij in bij de predikant Corell. Jan overlijdt in het huis van zijn zoon Jacob Arnold, predikant te Vught, bij wie hij tijdelijk verbleef.

Overleden:
Woonachtig te Erichem, Gelderland

Johan getrouwd Arnolda Johanna SCHIRMER op 24 apr 1796 in Beugen. Arnolda (dochter van Johan Martin SCHIRMER en Christina Jacoba WALRAVEN) is geboren op 2 aug 1779 in Mullem, gemeente Sambeek; is gedoopt op 8 aug 1779 in Sambeek; is gestorven op 21 jan 1855 in Erichem. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Gedoopt:
getuigen: Arnoldus Cornelis Walraven en Petronella Walraven-Nolens