Aantekeningen:

‘Jo’. Was al vroeg zo doof als een kwartel. Volgens dochter Nel (Petronella) ‘een schat’ Raakte gaandeweg geïnteresseerd in de ideeën van Krishnamurti en Blavatsky. Haar broer, de architect Jan Hendrik, ontwerpt in 1916 het huis voor haar gezin aan de Minister Hartsenlaan 10.

Kwam volgens de verhalen uit een streng, deftig gezin, waar bijvoorbeeld de kinderen staand aan tafel moesten eten. Haar moeder overleed al vroeg en haar stiefmoeder - tevens tante - leefde evenmin lang. Vader hertrouwde volgens Nel een derde maal met een loeder van een mens, die in het grote huis aan de Ministerlaan een eigen zijkamer zou hebben gehad (linksboven).

Pikant: Alida Jozina is een nicht in de derde graad van haar echtgenoot Jan Herman! Wisten zij dat wel van elkaar?

Alida getrouwd Dr. Jan Herman VAN HEEMSKERCK DÜKER op 7 dec 1911 in Rotterdam, en gescheiden op 5 jul 1937 in Rotterdam. Jan (zoon van Willem Frederik VAN HEEMSKERCK DÜKER en Johanna Henriëtte Catharina DE RIDDER) is geboren op 19 sep 1885 in Hilversum; is gestorven op 29 aug 1957 in Solna (Zweden); is begraven op 17 sep 1957 in Hilversum. [Gezinsblad] [Familiekaart]

1. Jan Herman VAN HEEMSKERCK DÜKER is geboren op 7 apr 1913; is gestorven op 8 feb 1923.
2. Jan VAN HEEMSKERCK DÜKER is geboren op 5 sep 1915 in Hilversum; is gestorven op 5 dec 1976 in Hilversum.
3. Petronella VAN HEEMSKERCK DÜKER is geboren op 16 jun 1919 in Hilversum; is gestorven op 21 sep 2009 in Santpoort-Noord.
4. Alida Josina VAN HEEMSKERCK DÜKER is geboren op 9 okt 1921 in Hilversum; is gestorven op 19 aug 1987 in Amsterdam.
5. Willem Frederik VAN HEEMSKERCK DÜKER is geboren op 14 aug 1928 in Hilversum; is gestorven op 22 okt 2010 in Hilversum; is begraven op 28 okt 2010 in Bilthoven.

Aantekeningen:

Als Jan Hendrik 16 jaar is vertrekt hij naar de stad Groningen. Twee jaar later, in 1868, gaat hij volgens het bevolkingsregister naar Altona (bij Hamburg). Zijn beroep is handelsbediende. In die tijd wordt hij vrijgesteld van de dinestplicht op grond van broederdienst. Wat doet hij in die jaren in Altona?

Eerste vermelding in de adresboeken van Rotterdam is al in 1873 - hij is dan 23. Hij wordt vermeld als ‘kantoorbediende en woont aan Steiger 42. Twee jaar later is hij al ‘agent’ en heeft hij naast zijn huisadres een kantoor aan de Oostmolenstraat 7. In 1878 is hij verhuisd naar de Jonker Fransstraat 72; zijn nieuwe kantoor ligt aan de Wijnstraat 47. Hij deelt zijn kantoor onder meer met graanhandelaar D. Zaalberg en de expediteurs Berten & Bianchi. Later verhuist hij privé een paar huizen verderop, naar nummer 84.In 1887 is hij wederom verhuisd, nu naar de Boezemsingel 120. Twee jaar later blijkt hij opgeklommen tot ‘koopman en commissionair’, wonend aan de Van Oldenbarneveltstraat 84 boven. Dat is ook het adres dat in de huwelijksbijlagen wordt opgegeven (1888). In 1900 verhuist hij alweer, nu naar de Nieuwe Binnenweg 280 (het kantoor blijft al die tijd op hetzelfde adres). Twaalf jaar later schuift hij een aantal huizen op, naar nummer 134: tussen artsen, advocaten en kooplieden.

In de telefoonlijst 1915staat ‘J.H. Plantenga’ omschreven als ‘Agent v. buitenlandse huizen’. Hij heeft telefoonnummer 975. Zijn adres is Wijnstraat 47a. Begin 1900 wordt hij omschreven als ‘koopman te Rotterdam’. Hij is tevens secretaris van de Nederlandsche Vereeniging voor den handel in gedroogde Zuidvruchten, afdeling Rotterdam.

Jan Hendrik trouwde maar liefst driemaal; zijn tweede vrouw, Johanna, was de zuster van de eerste. Bij zijn derde huwelijk in 1911 is Jan Hendrik 60 jaar oud.; zijn echtgenote is 57. Hij staat vermeld op www.humanitarisme.nl, een vage verzameling vegetariërs en Steiner-adepten; de reden is mij niet duidelijk.

Begraven:
Crooswijk

Jan getrouwd Petronella ZWARTENDIJK op 26 apr 1888 in Rotterdam. Petronella (dochter van Gijsbert Leonard ZWARTENDIJK en Alida Jozina VAN DER HOEVEN) is geboren op 11 apr 1860 in Rotterdam; is gestorven op 30 mrt 1891 in Rotterdam. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

’Nelly’, wordt zij genoemd in een necrologie van haar zoon Jan Hendrik. De grote rol van de familie Zwartendijk in onze familiegeschiedenis wordt ten overvloede gedemonstreerd door de huwelijken van de twee zusters Petronella en Johanna met mijn overgrootvader Plantenga (na elkaar natuurlijk, dat wel). Remonstrantse huwelijkskandidaten waren zelfs in deze tijd nog dun gezaaid.

Geboorte:
O. Rijstuin 13

Aantekeningen:

Getrouwd:
Bijlagen nog zien!

Aantekeningen:

Oeds woont als jongeman – en misschien vanaf zijn geboorte al – in wijk F, nr 19/375; het pand op de hoek van Nieuwestad en de Nieuwesteeg waar zijn vader handel dreef. Het hoekpand bestaat nog steeds (naast café Dikke van Dale) en met het juiste licht is op de fries van de gevel nog het opschrift ’P. en O. Plantenga heerenkleding’ te lezen.
In maart 1845 neemt Oeds samen met zijn broer Petrus Tjallings de manufacturenzaak over van hun vader, die tot dan toe door hun moeder was bestierd (zie not.arch. Leeuwarden, C.W. Semler, 077029/19 dd 05-03-1845). In oktober van dat jaar verhuist hij met zijn moeder naar wijk 36, nr. 24, nadat zijn zus Oeke jong is overleden. De zaak blijft nog bestaan tot na 1930. Zijn naamgenoot Oeds Tjalling Broers Plantenga wordt bij zijn overlijden in dat jaar genoemd als ‘eigenaar van heerenkledingmagazijn P. en O. Plantenga’. In 1847 weet hij, met zijn huwelijk in aantocht, onder de militaire dienst uit te komen door nummerverwisseling. In het document daarover wordt ook zijn uiterlijk beschreven: 1 el 760 st. lang, ovaal gezicht met breed voorhoofd, blauwe ogen en bruin haar.

Oeds is in 1858 samen met zijn broer Broer mede-oprichter van de vereniging ‘Eigen brood bovenal’, die tot doel heeft de huisvesting en het maatschappelijk geluk van de minder bedeelden en daklozen in Leeuwarden te bevorderen. Hij wordt na 1861 voogd over de minderjarige kinderen van zijn zwager Jan Krak, die krankzinnig werd en overleed in het gesticht. De gehele familie – waaronder een militair, een winkelbediende en een apothekersleerling – trekt in dat jaar vanuit Nijmegen tijdelijk bij hem in. Al eerder was hij toeziend curator, getuige de inventaris van 20 juni 1854 (not arch Leeuwarden, J Albarda (inv nr 078065/191). Maar het lijkt erop dat zijn voogdschap in 1865 al wordt ingetrokken (idem, H. Albarda (078089/30 dd 20-02-1865). Uit het bevolkingsregister valt op te maken dat de kinderen eind februari 1862 hun eigen weg gaan. Oeds woont op dat moment – althans in 1860 in wijk G, nr. 80. Zijn broer woont nog steeds in de zaak aan Nieuwestad, F 19. Beiden behoren tot de hoogst aangeslagenen voor de rijksbelastingen in Friesland.

Van 1864-1874 is Oeds - net als veel van zijn familieleden - voogd van het Sint Anthony Gasthuis in Leeuwarden, kennelijk een favoriete post voor de gegoede klasse in Leeuwarden. In dezelfde tijd zijn dat onder meer JH Albarda, de notaris, mr. Jacobus Zeper en Wijnandus Winterswijk Kutsch. Hij is ook geruime tijd diaken van de hervormde gemeente in Leeuwarden. Na het overlijden van zijn zijn broer en zakelijk partner Petrus gaat de onderneming gewoon verder, maar nu met zijn schoonzus Catharina Veen. Op 12 december 1876 laat hij voor notaris De Haan zijn vennootschap met broer Petrus ontbinden en zet hij de zaak voort met zijn zoon Tjalling Broer en zijn neef – zoon van broer Petrus – die ook al Tjalling Broer heet. Ook deze onderneming is een handel in lakens en manufacturen.

Bij het overlijden van zijn vrouw in 1855 woont Oeds aan de Grote Kerkstraat F 258; toevallig staat daar ook het Sint Anthony Gasthuis.

Oeds getrouwd Catharina Wijnanda KRAK op 9 jun 1847 in Leeuwarden. Catharina (dochter van Jan Hendrik BERGHUIS KRAK en Berbera Sophia KUTSCH) is geboren op 9 apr 1822 in Leeuwarden; is gestorven op 24 mrt 1855 in Leeuwarden. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Na de dood van haar moeder in juni 1845 blijft Catharina in het ouderlijk huis wonen, samen met haar zussen Aafje, Janke en Grietje. In mei 1846 verhuizen ze alle vier naar wijk 10, nr. 20. Daar blijft Catharina tot haar huwelijk in juni 1847: dan verhuist zij naar wijk 27 nr. 367.

Haar ouders laten Catharina en haar vijf broers en zussen een mooie erfenis na, waaronder zo’n 4200 gulden in contanten voor elk van de kinderen en vastgoed, waarvan vooral haar broer Jan profiteert. Die zet de ijzerhandel voort, maar lang duurt dat niet. Vanaf 1851 openbaren zich symptomen van krankzinnigheid en Jan moet worden opgenomen in het gesticht.

Aantekeningen:

Huwt zijn volle nicht; ook zijn ouders waren neef en nicht. Zijn bedrijf – Gebroeders Zwartendijk, handelaars in tabak en thee – was gevestigd aan de Open Rijstuin, wijk 11, nummer 81.

Gijsbert getrouwd Alida Jozina VAN DER HOEVEN op 25 jul 1849 in Rotterdam. Alida (dochter van Pieter VAN DER HOEVEN, jr. en Johanna VAN LEEUWEN) is geboren op 27 nov 1824 in Rotterdam; is gestorven op 12 jul 1887 in Rotterdam. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Broer Jan trouwt ook met een Zwartendijk, de zus van Gijsbert Leonard die ook al Alida Jozina heet.

Aantekeningen:

Tjalling is lakenkoopman, eerst bij de Kettingbrug op de hoek van het Heeren Waltje, de zaak van zijn moeder. In 1821 neemt hij ook de nering over van de overleden lakenkoper G. Buijsing; hij vestigt zich in diens woonhuis op de hoek van de Nieuwesteeg op de smalzijde van de Nieuwestad, F 19. Het lijkt erop dat dit pand ook wordt aangeduid met ‘Deinumerzuipmarkt, sectie C 848’. Dat gebied komt overeen met de nummers 45-71 aan de Noordzijde van Nieuwestad. Tegelijkertijd verkooopt hij een woning bij de Kettingbrug (waarschijnlijk het pand waarin hij begon), GW 6, voor maar liefst 7700 gulden aan Ytje Rosema.

Tjalling is ook directeur van de lokale spaarbank, en van 1826-1831 voogd van de Stads Armenkamer te Leeuwarden. Hij overlijdt na ‘eene ligte ongesteldheid van vier weken’. Volgens de OAT perceelinformatie woont hij in 1832 te Rauwerd.

Gedoopt:
SPECULATIEF!

Tjalling getrouwd Petronella WALLER, Petrus op 4 apr 1814 in Leeuwarden. Petronella (dochter van Petrus WALLER en Eelkje SPOELSTRA, Oedses) is geboren op 28 jun 1790 in Leeuwarden; is gestorven op 3 jan 1863 in Leeuwarden. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Samen met haar broers Marius en Oeds verkoopt zij op 28 mei 1813 het huis dat toebehoorde aan grootvader Oeds Cornelis Spoelstra en zijn vrouw Maayke. Alle erfgenamen van Spoelstra delen mee in de verkoop. Het pand aan het Vliet in Leeuwarden (M 145) wordt verkocht aan Reitse Bloembergen, een koopman die ook de belendende panden al bezit. Hij betaalt er 520 gulden voor.

Met haar oudste zoon Petrus neemt Petronella de textielzaak van haar echtgenoot over na diens dood in 1837. In december 1845 bepaalt zij per testament dat haar beide zonen Petrus en Oeds het winkel- en woonpand aan Nieuwestad erven, zonder dat een van haar andere kinderen er recht op mag laten gelden.

Aantekeningen:

Over hem - zoals over alle Kraks die ook in dit bestand voorkomen - heeft nazaat Jeroen Krak een gedetailleerde levensloop geschreven (www.krak-family.nl).

Zo weet hij onder veel meer te melden dat Jan Hendrik al op jonge leeftijd (nog voor zijn huwelijk met Berbera Sophie) ijzerkoopman is. Vlak na de geboorte van hun eerste kind koopt het jonge stel een koopmanswoning aan de Vischmarkt te Leeuwarden. En daarbij blijft het niet. De zaken gaan kennelijk zo goed dat ze in 1819 nog twee huizen erbij kopen, waarvan het laatste - aan Over de Kelders, nu Voorstreek - later getaxeerd zal worden op tienduizend gulden.

Intussen blijft Berbera aan het baren. In totaal twaalf kinderen komen er, tot Jan Hendrik in 1830 ernstig ziek wordt. In 1833 overlijdt hij; Berbera zet de ‘Affaire in ijzerwaren’ voort met haar zoon In 1838 verkoopt zij het huis aan de Vischmarkt – op dat moment gehuurd door ene meneer Obelt – voor 2800 gulden, de reden is niet bekend. Zeker is wel dat het jaar daarop de dood het gezin ongenadig treft: zowel Fredericus (29) als Isaac Gerard (20) overlijden dat jaar.

Bij haar overlijden in 1845 is de ijzerhandel, inclusief winkelinventaris, ruim 12 duizend gulden waard. Dat blijkt uit de inventaris die op verzoek van de erfgenamen is opgemaakt door notaris Jan Albarda. Uit diezelfde inventaris blijkt dat zij nog over een pakhuis en twee woningen beschikte (waarvan de kleinste werd verhuurd aan de winkelbediende). De inventaris van haar eigen woning was 2430 gulden waard, met als duurste item een stel gouden oorijzers van 149 gulden. Ook Oeds Plantenga, getrouwd met dochter Catharina, deelt overigens in deze boedelscheiding.

Jan getrouwd Berbera Sophia KUTSCH op 5 jun 1804 in Huizem. Berbera (dochter van dr. Fredericus KUTSCH en Anna Geertruida WINTERSWIJK) is geboren op 6 mrt 1782 in Leeuwarden; is gedoopt op 29 mrt 1782 in Leeuwarden; is gestorven op 29 jun 1845 in Leeuwarden. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

‘Berber’. Zie over haar ook de beschrijving bij echtgenoot Jan Hendrik Berghuis Krak.

Bij haar geboorte wonen Berbers ouders in wijk C, nr. 11. Volgens de inventaris die ten behoeve van de boedelscheiding is opgemaakt is dat het pakhuis met woning en annexen aan Over de Kelders (Voorstreek), kadastraal bekend als sectie B nr. 1421. Het pand, waar ten tijde van moeders overlijden haar zoon Jan Krak woont, is 10 duizend gulden waard. Er hoort ook een pakhuis (ƒ 900) bij in de Cypriaansteeg, C 9. Verder laat het echtpaar zitplaatsen na in maar liefst drie kerken (Groote kerk, Westerkerk, Galileeërkerk), in waarde variërend van 100 tot 50 gulden, en twee graven op de Nieuwe Begraafplaats.

Aantekeningen:

Huwt zijn volle nicht. Dankzij zijn huwelijk wordt hij geëxcuseerd voor de militaire dienst in 1814. Na het overlijden van zijn neef Gijsbert (2 februari 1795, de volle neef van zijn grootvader Abraham) erft hij als zesjarige het ambacht Indijk onder Woerden. Voor die tijd hebben zijn familieleden al zes percelen ‘hout- en bouwgrond’ uit de erfenis verkocht voor ruim 5000 gulden. Zelf verkoopt Gijsbert het stuk land in 1810 voor 5000 gulden aan Adriaan van Beusechem te Harmelen.

Geboorte:
Remonstrantse kerk

Gijsbert getrouwd Petronella VAN LEEUWEN op 6 mei 1812 in Rotterdam. Petronella (dochter van Ds. Gijsbert VAN LEEUWEN en Alida Josina ZWARTENDIJK) is geboren op 29 jul 1787 in Waddinxveen; is gedoopt op 12 aug 1787 in Waddinxveen; is gestorven op 30 nov 1861 in Rotterdam. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Huwt haar volle neef. Voor haar huwelijk logeert zij bij Pieter van Leeuwen in Rotterdam, die notaris is en dus alle juridische handelingen kan verrichten.

Zus Cornelia van Leeuwen trouwt met Rappard en wordt daarmee de overgrootmoeder van mijn opa Jan Herman. Petronella zelf trouwt met GL Zwartendijk en wordt zo de overgrootmoeder van mijn oma Alida Plantenga.

Geboorte:
Noord-Waddinxveen, volgens huwelijksbijlage

Gedoopt:
Getuige: mjuffrouw Pieternella van Leeuwen

Aantekeningen:

Bij de geboorte van Sally jr. woont het paar aan de Wijnstraat B 123/149. Pieter is dan al notaris.

Pieter getrouwd Johanna VAN LEEUWEN op 7 mei 1810 in Rotterdam. Johanna (dochter van Ds. Gijsbert VAN LEEUWEN en Alida Josina ZWARTENDIJK) is geboren op 16 dec 1782 in Waddinxveen; is gestorven op 22 dec 1852 in Rotterdam. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Aantekeningen:

Woont bij haar huwelijk in Loenen.

Geboorte:
in sep 1811 ‘28 jaar’

Aantekeningen:

Getrouwd:
op attestatie van Loenen, bruid woont te Loenen.